PREDŠKOLSKA USTANOVA "RADOSNO DETINJSTVO"

http://www.predskolska.rs/

Istorijat društvene brige o predškolskoj deci sagledaćemo u vremenskim periodima:

• Period do Drugog svetskog rata
• Period nakon Drugog svetskog rata
• Period od 1968. godine (nastanak RO "Radosno detinjstvo")
• Period od 1982. do 1990. godine
• Period od 1990. godine

Prema raspoloživim podacima, počeci društvene brige o predškolskoj deci u Novom Sadu vezuju se za ime nemačkog učitelja Davida Sagmajstera koji je, 1. oktobra 1867. godine, osnovao "zavod za čuvanje dece". Ustanovu su pohađala pretežno deca nemačke i mađarske nacionalnosti, uglavnom katoličke veroispovesti, ali je u njoj bilo i srpske dece. Zavod za čuvanje dece prešao je, 1872. godine, u svojinu Rimikatoličke crkve.

Prvo srpsko zabavište otvoreno je na inicijativu "Dobrotvorne zadruge Srpkinja Novosadkinja", 10. aprila 1892. godine, a prva zabavilja u njemu bila je Marija Simić. Sa decom su radile novosadske gospođe, nepoznatog stručnog profila. Ni oblici rada ovih institucija nisu dovoljno poznati, a iz dostupne literature može se zaključiti da su to bila više čuvališta nego zabavišta, za decu iz nižih društvenih slojeva.

Ovo zabavište proglašeno je, 1896. godine, konfesionalnim, pa je njegov vlasnik postala Srpska pravoslavna crkva.

Najveći problemi pomenutih institucija bila su skromna materijalna sredstva.

Nema podataka o društvenoj brizi o deci u toku Prvog svetskog rata, a i podaci o predškolskim ustanovama između dva rata su oskudni i nepotpuni. Zna se da se rad u njima zasnivao na Frebelovom učenju, ali da su u njega sve više unošeni detalji Montesori sistema. Postojala su kako privatna, tako i državna zabavišta, koja su radila u sastavu narodnih škola.
Između dva rata je u Novom Sadu delovalo više zabavišta - jedanaest srpskih i po jedno mađarsko, nemačko, rusko i jevrejsko zabavište. Prema nekim podacima, 1938. godine u njima je bilo 893 predškolska deteta.

O ustanovama za decu za vreme Drugog svetskog rata nema podataka. Neposredno po završetku rata, 1945. godine, u Novom Sadu je otvorena dečija ustanova "Pčelica", a 1947. godine, na inicijativu Antifašističkog fronta žena, prve jaslice za decu uzrasta do tri godine. Prva upravnica "Pčelice" bila je Mileva Grujić, a ustanova je radila pod vrlo skromnim uslovima. Rad se u početku odvijao samo na srpskom jeziku, a zatim su otvorena i mađarska odeljenja.

U 1947. godini, pored "Pčelice", bile su dve ustanove jaslica - Jasle 1 i Jasle 2, sa 22, odnosno 32 ili ukupno 54 dece. Do prve integracije jaslica i vrtića - obdaništa, 1961. godine, njihov broj je porastao na sedam, a broj dece u njima na 270.

U gradu je 1961. godine bilo osam dečijih ustanova, a njihovi nazivi su bili dečiji vrtići ili dečija obdaništa: "Braća Lučić", "Feješ Klara", "Pčelica", "Pionir", "Snežana", "Liman", "Poletarac" i "Petrovaradin". Ovim ustanovama se kasnije pridružila i ustanova pod nazivom "Salajka". Njihov osnivač je bio Narodni odbor opštine Novi Sad. One su poslovale samostalno, a u svom sastavu su imale po nekoliko objakata, namenski građenih ili nenamenskih, koji su prilagođeni za rad sa decom.

Prema nekim podacima namenski građenih objekata je bilo šest, a nenamenskih 23.
Iz Rešenja Odenjenja za narodno zdarvlje Narodnog odbora Opštine Novi Sad o isplati određenih sredstava, broj 08-42916/61, od 21. decembra 1961. godine, vidi se da su se dečije ustanove i teritorijalno razvrstale prema stambenim zajednicama, kojih je u Novom Sadu u to vreme bilo jedanaest.

U statusu samostalnih ustanova, navedeni dečiji vrtići poslovali su do 1968. godine, kada su donele sporazumne odluke o spajanju u jednu predškolsku ustanovu - "Radosno detinjstvo". Rešenje Skupštine opštine Novi Sad, broj 01-2/68, od 13. septembra 1968. godine, o davanju saglasnosti na to spajanje, glasi:

1. Daje se saglasnost na sporazumne odluke radnih zajednica dečjih vrtića o spajanju u jednu ustanovu, i to:

Dečijeg vrtića "Braća Lučić",
Dečijeg vrtića "Salajka",
Dečijeg vrtića "Snežana",
Dečijeg vrtića "Poletarac",
Dečijeg vrtića "Pionir",
Dečijeg vrtića "Feješ Klara",
Dečijeg vrtića "Liman", svi iz Novog Sada i
Dečijeg vrtića "Petrovaradin" iz Petrovaradina.

2. Sve pomenute ustanove prestaju sa radom od 1. oktobra 1968. godine.

3. U pogledu prenosa sredstava i prava i obaveza na novu ustanovu koja je nastala ovim spajanjem, primenjuju se opšti propisi o preduzećima.
Radna organizacija "Radosno detinjstvo" konstituisala se 31. decembra 1968. godine definisanjem svoje unutrašnje organizacije, od četiri uprave: I uprava imala je sedam objekata, II uprava šest, III uprava jedanaest, i IV uprava šest. Sedište RO bilo je u ulici Radničkoj br.47. U to vreme, izvan integracionih procesa ostala je ustanova - Dečiji vrtić "Pčelica" sa četiri objekta.U periodu od 1970. do 1972. godine, RO "Radosno detinjstvo" podeljena je na četiri pedagoške jedinice, a priključuju joj se i vrtići iz prigradskih mesta kao i novoizgrađeni objekti u gradu.

Sedište RO je premešteno u ulicu Pavla Simića br.9, a menja se i organizacija centralnih kuhinja, njihovim svođenjem sa četiri na dve. U periodu od 1972. do 1982. godine "Radosno detinjstvo" je pripojena samostalna ustanova "Pčelica", stvoreno je sedam osnovnih organizacija (u jednoj od njih je Predškolska ustanova "Beočin"), zadržane su dve centralne kuhinje, a formirani zajednički: perionica, radionica, vozni park, magacin i radna zajednica.

Od 1982. do 1990. godine koncept organizacije na principu osnovnih organizacija udruženog rada u "Radosnom detinjstvu" rezultirao je postojanjem devet OOUR-a pod nazivima:

1. "Pčelica"
2. "Snežana"
3. "Pionir"
4. "Petrovaradin"
5. "Poletarac"
6. "Feješ Klara"
7. "Liman"
8. "Braća Lučić"
9. "Salajka"

U sastavu organizacione strukture postojale su još i radna zajednica, kuhinja i škola u prirodi "Testera".
Od 1990. do 1994. godine, Ustanova deluje kao jedinstvena radna organizacija, podeljena na šest pedagoških jedinica. U međuvremenu, uvođenje sankcija međunarodne zajednice, hiperinflacija 1993. godine i druge teškoće, uticali su na tadašnje organe osnivača, (Skupština grada) i rukovodstvo Ustanove da se opredele za restriktivnu politiku prema boravku dece i obimu delatnosti Ustanove, što se manifestovalo smanjenjem mreže dečijih i drugih objekata i njihovim izdavanjem u zakup. Time je kapacitet Ustanove smanjen za oko 2.000 mesta.

Novim rukovodstvima osnivača i Ustanove, uz značajnu podršku i pomoć resornog ministarstva, bilo je potrebno dve i po godine da se objekti izdati u zakup ponovo vrate u prethodnu funkciju. Nakon toga ukupna površina dečijih objekata (vrtića i jaslica) ove Ustanove ponovo je 41.116 m², a površina njihovih dvorišta je 147.614 m².

Ustanova ima i poseban objekat za upravu - upravnu zgradu, dva objekta centralnih kuhinja, vešeraj i prostor od 177 m² za likovnu radionicu.

Za vreme agresije NATO - alijanse, 1999. godine, znatno su stradali i bili oštećeni objekti dečijih vrtića i jaslica. Ukupno je oštećeno 32 objekta, a najčešća oštećenja bila su prozorska stakla ( i do 50% stakala ) kojih je uništeno 277 m².

Bio je prkinut i vaspitno - obrazovni rad u većini objekata, ali je zato pružena pedagoško-psihološka pomoć roditeljima, u direktnom kontaktu ili preko telefona. Uz to su deljene i brošure sa savetima kako da se postupa sa decom u teškim stresnim situacijama.

Oštećeni objekti popravljeni su sredstvima grada, Ustanove, Švajcarske humanitarne organizacije za pomoć u katastrofama i Ministarstva za brigu u porodici.

Posle agresije Predškolska Ustanova "Radosno detinjstvo" izdala je knjigu "Veliko srce..." koja predstavlja zbirku dečijih likovnih radova i priča o ratnim događajima u našoj zemlji na teme: Rat, Sirene, Moja osećanja, Želje, Snovi i Za sećanje. Iako su autori deca knjiga je namenjena odraslima "da imaju srce - da veliko srce imaju".

Pavla Simića 9, 21000 Novi Sad,
tel: 021/420-438, 021/420-439,
faks:021/527-697