Matica kulture

Od samog nastanka grada, njegovi građani brinuli su o svom duhovnom životu. Odmah su podizali crkve. Prve pravoslavne bile su: Nikolajevska, Saborna crkva sv. Georgija, Uspenska i Almaška. Sopstvene vernike okupljale su: rimokatolička, grkokatolička, reformatska, protestantska, jermenska crkva, a kasnije i jevrejska sinagoga. Uz crkvena zdanja, podizane su i škole. Novosađani su u 19. veku imali dve gimnazije: srpsku i mađarsku, te i druge škole. Negovan je kulturni život građanstva. Razvijano je knjižarstvo, novinarstvo i štamparstvo. Od kulturnih institucija osnovane su Srpska čitaonica (1845) i Srpsko narodno pozorište (1861). Ali najvažniji događaj bio je preseljenje Matice srpske u Novi Sad, 1864. godine. Matica srpska, najstarija srpska kulturna institucija novog veka, osnovana je u Budimpešti 1826. godine. U njenom krilu razvile su se i druge ustanove, kao Biblioteka Matice srpske, Galerija Matice srpske, Muzej Vojvodine,Muzej grada Novog Sada i dr. U doba nacionalnog romantizma i građanskog liberalizma, politički život u Novom Sadu i Vojvodini probudio je Svetozar Miletić, najveći političar kod Srba 19. veka. Njegov spomenik nalazi se na, u samom centru grada na Trgu slobode, gde je i zgrada nekadašnjeg Magistrata, danas Gradske kuće. Epitet ,,Srpska Atina“ zapravo je označio zlatno doba kulture Novog Sada. Uz institucije, tome su najviše doprinele značajne ličnosti. Ovo je grad kratke istorije, ali zanimljivih ljudi i događaja. Ovde je početkom 20. veka živeo i Albert Ajnštajn sa svojom suprugom Milevom Marić-Ajnštajn.