GRADONAČELNIK ĐURIĆ NA OBELEŽAVANJU GODIŠNJICE POGROMA U NOVOSADSKOJ RACIJI - KULTURA SEĆANJA IGRA KLJUČNU ULOGU U OČUVANJU IDENTITETA JEDNOG GRADA I DRŽAVE

Na platou ispred skulpture  „Porodica“ na Keju žrtava racije održan je program u znak sećanja na nevine žrtve Pogroma u Novosadskoj raciji 1942. godine. Prisutnima se tom prilikom obratio gradonačelnik Novog Sada Milan Đurić. Ispred Jevrejske zajednice pomen je održao vrhovni Rabin Srbije gospodin Isak Asiel, a u ime Srpske pravoslavne crkve Mitropolit bački gospodin Irinej, uz sasluženje Episkopa mohačkog gospodina Damaskina i novosadskog sveštenstva.

- Od 4. do 30. januara 1942. godine, crna senka smrti promarširala je kroz Žabalj, Čurug, Gospođince, Šajkaš, Lok, Mošorin, Vilovo, Gardinovce, Titel, Srbobran, Stari Bečej i naš Novi Sad. U te hladne januarske dane, Šajkaška i Novi Sad postali su poprište jednog od najgorih masovnih ratnih zločina na prostoru bivše Jugoslavije tokom Drugog svetskog rata. Bio je to pokolj, masovno ubijanje nedužnih žena, dece, odraslih lica i starijih ljudi sa ciljem izmene etničke strukture stanovništva i dodvoravanja nacističkoj antisemitskoj politici. Kultura sećanja igra ključnu ulogu u očuvanju identiteta jednog grada i države. Bez nje, ne možemo imati pravi odnos prema prošlosti i događajima koji su ustrojili našu sadašnjicu. Setimo se samo da nisu tako davno bili oni dani, kada su pojedine grupe pokušavale da politizuju sećanje na ovu živu ranu našeg grada, zbog čega smo jedno vreme imali dva obeležavanja. Zato, sa ovog mesta ponavljam, da nikada nećemo dozvoliti politizaciju sećanja na naše poginule sugrađane, nikada nećemo dozvoliti distorziju istorijske istine. Ova hladna dunavska obala i danas nosi univerzalnu poruku čitavom svetu šta može da se dogodi kada pravda i pravo utihnu pred silom osvajača i moćnika. Zato je važno da se večno sećamo ovog tragičnog momenta iz prošlosti Novog Sada – naglasio je gradonačelnik Milan Đurić.

Vrhovni Rabin Srbije gospodin Isak Asiel rekao je da je, zahvaljujući snazi vere, jevrejski narod preživeo vekove progona u rasejanju, ponižen, mučen i istrebljivan, a da nikada nije posumnjao u tvorca i svoje poslanje.

- Pokornost i prihvatanje teške sudbine, pružalo je privid ropskog mentaliteta jevrejskog naroda. Njegovi tlačitelji su nebrojano puta, tokom dva milenijuma, egzodusima, holokaustom, nastojali da ga slome, kako bi prestao da se nada, ali jevrejski narod se nije slomio – istakao je Isak Asiel.

Mitropolit bački gospodin Irinej podsetio je na to da je među nevinim žrtvama Novosadske racije bio i čuveni slikar Bogdan Šuput, kojem je ove godine obeležena 110. godišnjica rođenja, a koji je 23. januara 1942. godine, zajedno sa svima ostalima, ubijen i bačen pod led Dunava.

- Smisao našeg sećanja na nevine žrtve iz prošlosti jeste da se za njihove duše i večni život molimo. Nemamo pravo na zaborav, iz pijeteta prema žrtvama, ali i da bismo sprečili ponavljanje zla i zločina. Nažalost, zločini se i dalje vrše. Sa tugom mogu da naglasim da se u raznim delovima sveta svakodnevno dešava neka vrsta pogroma. Na nama je da se trudimo da budemo ljudi i u neljudskim uslovima, da činimo sve što možemo da zlo nestane iz ljudskog iskustva. Na nama je i da menjamo svet, a u menjanju sveta na bolje, svako mora poći od sebe samoga – kazao je mitropolit bački gospodin Irinej.

U ime građana Novog Sada, na spomenik žrtvama Novosadske racije, vence je položio gradonačelnik Milan Đurić, a vence su takođe položili predsednica Pokrajinske vlade Maja Gojković, predsednik Skupštine Autonomne Pokrajine Vojvodine Balint Juhas, ambasadorka Izraela Avivit Bar Ilan, ambasador Mađarske Jožef Zoltan Mađar, potom predstavnici Beograda, Kragujevca, Niša, Šapca, Kraljeva, delegacije Jevrejske opštine Novi Sad, Saveza Jevrejskih opština Srbije, Jevrejskih opština Srbije, kao i predstavnici Matice romske nacionalnog saveta Roma i potomaka žrtava Novosadske racije.

Sa broda Rečne flotile Vojske Srbije predsednica Skupštine Grada Novog Sada Dina Vučinić, predstavnica Jevrejske opštine Novi Sad Mija Đilas i predstavnik Matice romske Srđan Kolompar spustili su venac u Dunav.

U programu obeležavanja Novosadske racije učestvovali su hor Jevrejske opštine „Hašira“ i hor Saborne crkve „Sveti Georgije“, a članice Kola srpskih sestara poslužile su prisutne koljivom i pogačom. Pomen žrtvama održan je i kod spomen-ploče na novosadskoj plaži „Štrand“.

Novi Sad, 23. januar 2025. godine