GALERIJA MATICE SRPSKE

Najbogatiji umetnički muzej srpske umetnosti novijeg doba. Osnovana je 1847. godine. Kao samostalna ustanova Matice srpske deluje od 1958. godine. Njena stalna izložba hronološki prikazuje odabrana dela iz celokupnog umetničkog fonda koji sadrži oko pet hiljada umetničkih radova značajnih za nacionalnu istoriju umetnosti novijeg doba i kulturu srpskog naroda u Vojvodini od kraja XVII do kraja XX veka. Sva umetnička dela koja je Galerija Matice srpske primila na poklon od mnogobrojnih darodavaca, preuzela na čuvanje od Srpske pravoslavne crkve i drugih vlasnika, otkupila iz privatnog vlasništva ili pribavila planskim kopiranjem zidnih slika, čuvaju se, proučavaju, zaštićuju i koriste pod odgovarajućim uslovima. U zavisnosti od fizičkih, umetničkih i kulturno istorijskih svojstava, umetnička dela u fondu Galerije razvrstavaju se u sistematske zbirke srpskog slikarstva, grafike, crteža, skulpture, oleografija i kopija. Sve zbirke su dostupne javnosti. Mogu da se razgledaju u stalnoj postavci i na povremenim izložbama.

Po značaju i celovitosti izdvajaju se zbirke srpskog slikarstva, grafike i crteža XVIII i XIX veka. One u punoj meri odražavaju sve vidove složenih procesa evropeizacije srpske umetnosti u periodu od Velike seobe 1690. do Ujedinjenja 1918. godine. Zbirka XX veka pored radova slikara i vajara iz Vojvodine sadrži i dela autora sa šireg jugoslovenskog prostora. Formirana je u poslednjim decenijama i to pretežno otkupima ili donacijama. Završni segment stalne izložbe, koji obuhvata najvrsnija dela srpskog slikarstva prve polovine XX veka, otvoren je za javnost 1992. godine, a njegovo proširenje na srpsku umetnost druge polovine XX veka ostvareno je u 1997, dakle, u godini obeležavanja velikog jubileja odnosno 150 godina postojanja i rada Galerije Matice srpske. Galerija Matice srpske organizuje povremene izložbe monografskog ili tematskog karaktera i izdaje prateće kataloge, monografije i druge posebne publikacije iz oblasti novije srpske umetnosti. U okviru javnog rada sa publikom, osim redovnih popularnih tumačenja stalne postavke, samostalno ili u saradnji sa drugim muzejima i kulturnim ustanovama priređuje stručna predavanja, promocije i koncerte.

Od osnivanja do danas Galerija Matice srpske imala je potporu svog osnivača - Matice srpske i svih njenih članova. Predlog da se osnuje Srpska narodna zbirka ili Muzeum, i galerija u njenom sastavu, dao je 1847. godine Teodor Pavlović, tadašnji sekretar Matice srpske i jedan od njenih najuglednijih članova. Predlog je obnarodovan u Srpskim narodnim novinama i u zajedno sa pozivom svim rodoljubivim građanimada novoosnovanom Matičinom muzeju poklanjaju ili poveravajuna čuvanje sve one predmete koji doprinose obogaćivanju narodnog duha i služe njegovom kulturnom napretku u budućnosti. I danas je Statutom Galerije Matice srpske predviđena mogućnost dopunjavanja i obogaćivanja njenih zbirki novim donacijama i to kako delima iz savremenog umetničkog stvaralaštva, tako i delima iz ranijih vremenskih razdoblja i stilskih epoha. Na taj nači se baštini ideja predsednika i velikog dobrotvora Matice srpske Save Tekelije koji je još 1842. godine zaveštao Matici dragocenu zbirku porodičnih portreta. Ona se i danas s pijetetom čuva u Galeriji Matice srpske kao jezgro njenog umetničkog fonda. Umetnički fond Galerije Matice srpske, sa bogatom zbirkom srpske umetnosti od XVII do XX veka, decenijama je uvećavan poklonima i zaveštanjima.

Od ukupnog broja dela u Galeriji, jedna trećina je poklonjena, a među njima je znatan broj onih od izuzetnog i velikog značaja za srpsku umetnost. Zahvaljujuć i ovim poklonima, Galerija je do danas formirala 32 poklon-zbirke koje nose imena svojih darodavaca. Svojim poklonima, 16 velikih dobrotovora, 40 dobrotvora i 216 darodavaca doprineli su da galerijske zbirke dobiju sadašnji oblik i sadržaj.